Chu Văn An, tên chữ Linh Triệt, hiệu Tiều Ẩn, quê xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, Hà Nội, là một nhà giáo, nhà văn, và triết gia nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Từ thời thơ ấu, ông đã thể hiện tài năng và sự hiểu biết xuất chúng, được biết đến với học vấn tinh thông và tính tình thẳng thắn.
Dù đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) trong thời Trần Minh Tông, Chu Văn An không chọn con đường làm quan, mà quay về quê nhà mở trường Huỳnh Cung. Tại đây, ông trở thành một giáo viên xuất sắc, dạy cho nhiều học trò nổi tiếng như Lê Quát, Phạm Sư Mạnh... Ông còn được vua Trần Minh Tông mời giảng dạy cho Hoàng tử Trần Hiến Tông tại Quốc Tử Giám.
Đến thời vua Trần Dụ Tông (1341-1369), khi sự suy đồi và nạn nịnh thần làm mất đi đạo lý, Chu Văn An không chấp nhận thực tế đó. Ông quyết định đứng lên chống lại bằng cách dâng sớ xin chém 7 tên nịnh thần (Thất trảm sớ), những người có quyền lực lớn và đang được vua ưa thích.
Tuy nhiên, vua không lắng nghe và ông buộc phải treo ấn, từ chức và sống ẩn dật ở vùng núi Phượng Hoàng, huyện Chí Linh (Hải Hưng). Tại đây, ông tiếp tục sứ mệnh dạy học và viết sách.
Chu Văn An không chỉ là một nhà giáo xuất sắc mà còn là một nhà văn và triết gia có tầm ảnh hưởng lớn. Ông để lại cho đời những tác phẩm văn học đặc sắc như "Tiều Ẩn thi tập" và "Quốc ngữ thi tập," cũng như bộ "Tứ thư thuyết ước." Ngoài ra, ông còn có đóng góp to lớn trong lĩnh vực y học với tác phẩm "Y học yếu giải tập chú," nơi ông đúc kết lý luận cơ bản của đông y và sáng chế nhiều phương thuốc chữa bệnh ôn liệt.
Tư tưởng tự học, tự lập, học tập suốt đời, tôn sư trọng đạo của nhà giáo Chu Văn An mang hơi thở thời đại, phù hợp xu hướng quốc tế. Ông được tôn là “Vạn thế sư biểu,” tức “người thầy chuẩn mực muôn đời.” Chu Văn An được coi là người thầy của mọi thời đại, nhà giáo lỗi lạc của Việt Nam, người đã dành cả cuộc đời cho sự nghiệp dạy học. Triết lý giáo dục của ông, giàu nhân văn, không phân biệt giàu nghèo, học đi đôi với hành, học để cống hiến cho xã hội, không chỉ ảnh hưởng nhiều thế hệ người Việt mà còn góp phần phát triển các giá trị nhân văn trong khu vực.
Năm 2019, UNESCO đã thông qua nghị quyết vinh danh và cùng kỷ niệm 650 năm ngày mất Nhà giáo Chu Văn An (2020). Trường Tiểu học Chu Văn An lấy ngày 20/11 hàng năm để tưởng nhớ và tôn vinh đóng góp to lớn của nhà giáo vĩ đại Chu Văn An cho giáo dục và văn hóa Việt Nam.
